Đề kiểm tra học kì 2 môn Ngữ văn 9

PHÒNG GD&ĐT HÀM THUẬN BẮC TRƯỜNG PTDTNT HÀM THUẬN (Không kể thời gian phát đề)

THI HỌC KÌ II - NĂM HỌC 2014-2015  MÔN NGỮ VĂN LỚP 9 Thời gian làm bài : 90 phút

Họ và tên học sinh:........................................................... Số báo danh: ...................

ĐỀ

I. Văn - Tiếng Việt (3đ)

Câu 1: (2 điểm). Về bài thơ “Viếng lăng bác” (Viễn Phương), em hãy cho biết:

a. Bài thơ được sáng tác năm nào?

b. Chép lại những câu thơ trong bài thơ có hình ảnh hàng tre, cây tre. Nêu ngắn gọn ý nghĩa của hình ảnh này trong bài thơ.

Câu 2: (1 điểm). Cho đoạn văn:

“… Trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị bản thân con người là quan trọng nhất. Từ cổ chí kim, bao giờ con người cũng là động lực phát triển của lịch sử. Trong thế kỉ tới mà ai ai cũng thừa nhận rằng nền kinh tế tri thức sẽ phát triển mạnh mẽ thì vai trò con người lại càng nổi trội”.

(Ngữ văn 9, Tập 2, NXBGD – 2006).

a. Đoạn văn trên được trích từ văn bản nào? Của ai?

b. Câu chủ đề của đoạn văn trên nằm ở vị trí nào?

c. Đoạn văn trên sử dụng phép liên kết nào là chủ yếu?

d. Từ được in đậm trong câu “Trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị bản thân con người là quan trọng nhất.” là thành phần biệt lập gì?

II. Làm văn: (7đ)

Câu 1: (2 điểm). Với chủ đề về môi trường, em hãy dựng một đoạn văn khoảng 10 đến 12 câu về hậu quả của nó đối với sức khỏe của con người.

Câu 2: (5 điểm). Phân tích đoạn thơ sau trong bài “Mùa xuân nho nhỏ” (Thanh Hải):

“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm sao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.”

(Ngữ văn 9, tập II, nhà xuất bản giáo dục, năm 2007).

Đáp án đề kiểm tra học kì môn Ngữ văn lớp 9

Câu 1. (2 điểm)

a. Bài thơ được sáng tác năm 1976. (0,5 điểm).

Lưu ý: Nếu học sinh viết tháng nhưng sai thì trừ 0.25 điểm

b.
* Những câu thơ có hình ảnh cây tre: (0,75 điểm)

1. Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát.

2. Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt nam
    Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

3. Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Lưu ý:

- Nếu học sinh chép thừa thì không trừ điểm;

- Chép sai 1 từ/câu, câu 2 chỉ chép một câu thơ thì không cho điểm;

- Nếu chép sai 2 lỗi chính tả trừ 0.25 điểm, 3-4 lỗi trừ 0.5 điểm, từ 5 lỗi trở lên không cho điểm.

* Ý nghĩa của hình ảnh hàng tre:

- Cây tre hiện lên với vẻ bát ngát, xanh xanh, bão táp mưa sa đứng thẳng hàng, trung hiếu => Tả thực cây tre bên lăng bác (dáng thẳng, được trồng thành hàng, màu xanh, ngày ngày bên lăng…). (0,5 điểm)

- Ý nghĩa ẩn dụ: Tre là hình ảnh của làng quê, của đất nước Việt Nam, đã thành một biểu tượng của dân tộc – là biểu tượng của sức sống bền bỉ, kiên cường của dân tộc...(0,5 điểm)

Câu 2: (1 điểm).

a. Đoạn văn được trích từ văn bản “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới” của tác giả Vũ Khoan. (0,25 điểm)

b. Câu chủ đề nằm ở đầu đoạn. (0,25 điểm).

c. Đoạn văn trên sử dụng phép liên kết chủ yếu là: phép lặp (0,25 điểm).

d. Có lẽ là thành phần biệt lập tình thái trong câu. (0,25 điểm).

II, Làm văn

Câu 1: (2 điểm)

- Hình thức: (0,5 điểm)

• Đoạn văn mạch lạc nhờ có phép liên kết.

- Nội dung: (1,5 điểm)

• Mở đoạn: Nêu thực trạng của vấn đề môi trường hiện nay.
• Thân đoạn: Chỉ rõ tác hại, hậu quả của ô nhiễm môi trường đối với sức khỏe con người (ô nhiễm môi trường không khí, ô nhiễm môi trường nước, hiệu ứng nhà kính…); đưa ra biện pháp khắc phục, cách xử lí…
• Kết đoạn: Khẳng định lại vấn đề, và đưa ra lời khuyên.

* Lưu ý: thiếu hoặc quá 1 câu trừ 0,25 điểm; thiếu hoặc quá từ 2 câu trở lên trù 0.5 điểm.

Câu 2: (5 điểm).

Phân tích đoạn thơ:

a. Mở bài: (0,5 điểm)

•  Dẫn dắt giới thiệu vấn đề (tác giả, tác phẩm, đoạn trích…) 
•  HS không phải chép lại đoạn thơ.
•  Lưu ý: Bài làm không có phần mở bài, không cho điểm.

b. Thân bài: (4 điểm)  Phân tích làm nổi bật giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ.

Từ cảm xúc về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước, mạch thơ chuyển một cách tự nhiên sang bày tỏ suy nghĩ và tâm niệm của nhà thơ.

* Hai ý (luận điểm) cần làm sáng tỏ

1. Khát vọng, mong ước được sống ý nghĩa, được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời của tác giả.

2. Ước nguyện ấy được thể hiện một cách chân thành, gián dị, khiêm nhường.

Một số phân tích cụ thể:

* Khổ 1: (2 điểm)

- Điều tâm niệm của nhà thơ được thể hiện một cách chân thành trong những hình ảnh tự nhiên, giản dị và đẹp. Phân tích các hình ảnh: con chim hót, một cành hoa, một nốt trầm xao xuyến… để thấy ước nguyện của Thanh Hải.

• Con chim hót, một cành hoa, đó là những hình ảnh đẹp của thiên nhiên. Ở phần đầu bài thơ, vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên đã được miêu tả bằng hình ảnh một bông hoa tím biếc, bằng âm thanh của tiếng chim chiền chiện hót chi mà vang trời. Đến khổ thơ này, tác giả lại mượn những hình ảnh ấy để nói lên ước nguyện chân thành của mình: Đem cuộc đời mình hòa nhập và cống hiến cho đất nước…Giữa bản hòa ca tươi vui đầy sức sống của cuộc đời, nhà thơ xin làm một nốt trầm xao xuyến => Hiểu mối quan hệ riêng chung sâu sắc: Chỉ xin làm một nốt trầm trong bản hòa ca chung.

- Điệp từ ta làm…, ta nhập vào… diễm tả một cách tha thiết khát vọng được hòa nhập vào cuộc sống của đất nước được cống hiến phần tốt đẹp – dù nhỏ bé của cuộc đời mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.

- Điệp từ một diễn tả sự nhỏ bé ít ỏi, khiêm nhường.

* Khổ 2: (1,5 điểm)

- Những hình ảnh con chim, cành hoa, nốt nhạc trầm cuối cùng dồn vào một hình ảnh thật đặc sắc: Một mùa xuân nho nhỏ - Lặng lẽ dâng cho đời. Hình ảnh ẩn dụ mang vẻ đẹp gián dị, khiêm nhường thể hiện thật xúc động tâm niệm chân thành, tha thiết của nhà thơ. Hình ảnh Mùa xuân nho nhỏ đầy bất ngờ thú vị và sâu sắc: đặt cái vô hạn của trời đất bên cạnh cái hữu hạn của đời người, tìm ra mối quan hệ cá nhân và xã hội.

- Sự thay đổi trong cách xưng hô tôi sang ta mang ý nghĩa rộng lớn là ước nguyện chung của mọi người.

+ Bằng giọng thơ nhỏ nhẹ, sâu lắng, ước nguyện của Thanh Hải đã đi vào lòng người đọc, thể hiện một nhân sinh quan cao đẹp: Mỗi người phải mang đến cho cuộc đời chung một nét đẹp riêng, phải cống hiến cái phần tinh túy, dù nhỏ bé, cho đất nước, và không ngừng cống hiến Lặng lẽ, Dù là tuổi hai mươi – Dù là khi tóc bạc. Đó mới là ý nghĩa cao đẹp của đời người.

* Đánh giá: (0,5 điểm)

- Nghệ thuật: Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, biện pháp điệp từ, điệp ngữ, ẩn dụ, thể thơ năm chữ, âm hưởng trong sáng, thiết tha.

- Nội dung: Đoạn thơ thể hiện ước nguyện cống hiến chân thành, cao cả, thiết tha của nhà thơ…Đặt đoạn thơ trong hoàn cảnh sáng tác cụ thể: Bài thơ được viết không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời => càng khẳng định, nhấn mạnh vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ.

c, Kết bài: (0,5 điểm)

- Học sinh tóm lại vấn đề (khẳng định giá trị của đoạn thơ, nêu cảm nghĩ của bản thân).

- Lưu ý: Bài làm

• Không có phần kết bài thì không cho điểm.
• Học sinh có thể tình bày nhiều cách khác nhau song phải biết phân tích một đoạn thơ. Diễn đạt rõ ràng, trong sáng, Khuyến khích những bài viết có tính sáng tạo, suy nghĩ sâu sắc, có cảm xúc, Những bài viết chung chung hoặc sơ sài không cho quá một nửa số điểm của câu này.
• Giáo viên cần linh hoạt khi vận dụng đáp án, tránh hiện tượng chấm qua loa, đếm ý cho điểm.
• Nếu mắc từ 5-10 lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt trừ 0,25 điểm, trên 10 lỗi trừ 0,5 điểm.